|
Περιγραφή |
Μόρκο ή βόλτα, το νυφιάτικο και πιο επίσημο φουστάνι (φ'σταν) της Σκοπέλου, μαζί με τη στόφα, από την οποία διαφοροποιείται λόγω του κεντητού του ποδόγυρου. Ετυμολογείται από το γαλλικό "moricaux", που δηλώνει το πολύ σκούρο, μαυριδερό χρώμα. Πράγματι, τα παλιότερα φουστάνια είχαν και πολύ σκούρο καφέ χρώμα. Πρόκειται για φουστάνι αναγεννησιακού τύπου, με τιράντες, φαρδιά πτυχωτή φούστα από μαύρο ατλάζι και κεντητό φαιοπράσινο ποδόγυρο. Κάτω από το στρογγυλό άνοιγμα του στήθους ο υποτυπώδης μπούστος έχει ύψος μόλις 1,5εκ., ενώ στην πλάτη, κάτω από τις τιράντες, φτάνει τα 10εκ. Στην πίσω αριστερή πλευρά υπάρχει μικρό άσπρο κουμπάκι για το κούμπωμα της τιράντας και μπροστά, στο ύψος των ώμων, μικρή θηλιά. Εσωτερικά, ο μπούστος είναι φοδραρισμένος με υπόλευκο βαμβακερό ύφασμα. Η φούστα είναι πτυχωμένη σε αναρίθμητες πτυχές, με πλάτος μικρότερο από 1εκ. Πάνω από τον ποδόγυρο και σε ύψος 9εκ., η φούστα έχει ενισχυθεί με διπλό ύφασμα. Ο ολοκέντητος ποδόγυρος έχει ύψος 53εκ. και είναι φοδραρισμένος με αστάρι. Είναι φτιαγμένος από πέντε φύλλα (1,13-1,32μ.) τοποθετημένα οριζόντια "κόντρα" και έχει περιφέρεια 6,34μ. Το φυτικό μοτίβο του κεντήματος είναι μεγάλο, με έντονα χρώματα. Αναπαριστά γλάστα με λουλούδια, σε παραλλαγή του διακοσμητικού μοτίβου της στόφας (βλ. Α.Τ.Α. 11478). Από στυλιζαρισμένη γλάστρα με λαβές υψώνονται ημικυκλικά κλαδιά. Από αυτά φυτρώνουν δύο συμμετρικά πλαϊνά άνθη και ένα κεντρικό μεγάλο. Στα πλάγια του λουλουδιού,απεικονίζονται δύο φυγόκεντρα φυλλοφόρα κλαδιά και στην κορυφή του, τρία λουλούδια. Από τη βάση της γλάστρας ξεφυτρώνουν σχηματικά κλαδάκια. Την πολυχρωμία του κεντήματος, με πλακέ βελονιά, φτιάχνουν το έντονο χρυσοκίτρινο (γλάστρα), το φωτεινό πράσινο (κλαδιά), το βυσσινί, το ροδί και το άσπρο (λουλούδια). Τα μοτίβα είναι ανά δύο σειρές παράλληλα, έτσι που δεν μένουν ενδιάμεσα κενά και ο ποδόγυρος καλύπτεται σχεδόν ολόκληρος. Το κέντημα κάθε φύλλου γινόταν σε τελάρο πάνω στο οποίο στερεωνόταν το λεπτό χαρτί, διάτρητο από τα περιγράμματα του σχεδίου. Περνώντας τα περιγράμματα με άσπρο σαπούνι, το σχέδιο αποτυπωνόταν στο ύφασμα. Το κέντημα αναλάμβαναν ειδικές κεντήστρες ή οι γυναίκες που θα το φορούσαν. Η πτύχωση του φουστανιού, το βόλτιασμα, γίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες. Με κρεμασμένο το φουστάνι σε κρεμάστρα και ξεκινώντας από ψηλά, πρώτα στην μπροστινή και ύστερα στην πίσω όψη, επαναλάμβαναν ανά δέκα εκατοστά την ίδια διαδικασία: τρύπωναν πατώντας τη βελόνα ανά δύο εκατοστά, σούρωναν το τρύπωμα και πλισάριζαν βρέχοντας τα δάχτυλά τους σε διάλυμα κόλλας. Όταν ολοκλήρωναν το τρύπωμα και το πλισάρισμα άφηναν το φουστάνι να στεγνώσει. Τυλιγμένο σε σεντόνι, το φουστάνι έμενε τρυπωμένο ώσπου να φορεθεί. |